by Πρώτα απ ‘όλα, ας επιστρέψουμε στην ουσία του θέματος: τι σημαίνει στρατηγική ψηφοφορία; «Ουσιαστικά, σημαίνει ότι δεν ψηφίζετε για το κόμμα πρώτης προτίμησης, αλλά για ένα άλλο κόμμα που επιτυγχάνει κάποιο είδος τακτικού στόχου», εξηγεί ο καθηγητής πολιτικών επιστημών Tom van der Meer. Η τακτική επιλογή μοιάζει συχνά με το προτιμώμενο κόμμα από άποψη θέσεων.
Οι στόχοι που μπορούν να επιτευχθούν με αυτό είναι διαφορετικοί. Για παράδειγμα, μπορείτε να ψηφίσετε για να μπει ένα κόμμα στη Βουλή των Αντιπροσώπων ή για να διασφαλίσετε ότι μια σημαντική θέση για εσάς θα καταλήξει στον συνασπισμό ή για να αποτρέψετε ένα άλλο κόμμα από το να γίνει το μεγαλύτερο.
Τα δεξιά κόμματα όπως το VVD και το PVV προσπαθούν επίσης να προσελκύσουν στρατηγικούς ψηφοφόρους στο πλευρό τους, πιστεύει ο δημοσκόπος Gijs Rademaker. «Το PVV βλέπει τις δημοσκοπήσεις ως… αυξάνουν και ελπίζει σε μεγάλο αριθμό στρατηγικών ψηφοφόρων που σκέφτονται: για πρώτη φορά είναι δυνατό να γίνει το PVV το μεγαλύτερο και να το κυβερνήσει. Αυτό παρακινεί τους ψηφοφόρους, για παράδειγμα, του FvD ή του JA21 να ψηφίσουν υπέρ του PVV.”
Μάχη για το κλίμα
Η στρατηγική ψηφοφορία χρησιμοποιείται επίσης πλήρως στη μάχη για τους ψηφοφόρους για το κλίμα μεταξύ GroenLinks-PvdA, Party for the Animals, Volt και D66. Και τα τρία κόμματα θέλουν να επιταχύνουν τα σχέδια για το κλίμα και υποστηρίζουν ότι μια δεξιά κυβέρνηση δεν θα φέρει οφέλη για το κλίμα. Ως εκ τούτου, τα κόμματα κάνουν ό,τι μπορούν για να κάνουν τους ψηφοφόρους να πιστέψουν ότι έχουν στο επίκεντρο τα συμφέροντα του κλίματος.
Για παράδειγμα, η D66 πιστεύει ότι η χώρα μας θα πρέπει να είναι κλιματικά ουδέτερη μέχρι το 2040, ενώ η απερχόμενη κυβέρνηση αναλαμβάνει το 2050. Σύμφωνα με την D66, όλες οι επιδοτήσεις ορυκτών θα πρέπει επίσης να καταργηθούν και οι μεγάλοι ρυπαίνων να φορολογούνται υψηλότερα.
Το Κόμμα για τα Ζώα προχωρά περισσότερο στον τομέα του κλίματος. Για παράδειγμα, το κόμμα θέλει μια κλιματικά ουδέτερη κοινωνία εντός επτά ετών και ως εκ τούτου η βιομηχανία πρέπει να είναι 100% πράσινη. Σύμφωνα με το PvdD, η μείωση των εκπομπών αζώτου στο μισό έως το 2030 είναι αναπόφευκτη.
Για την GroenLinks-PvdA, η μείωση κατά το ήμισυ των εκπομπών αζώτου έως το 2030 είναι πλέον εκτός συζήτησης. Σύμφωνα με το κόμμα, λίγες μεγάλες εταιρείες προκαλούν τη μεγαλύτερη ρύπανση. Γι’ αυτό το κόμμα θέλει να εισαγάγει έναν αποτελεσματικό φόρο CO2 και να καταργήσει τις επιδοτήσεις ορυκτών. Οι εταιρείες που θέλουν να γίνουν πιο βιώσιμες λαμβάνουν οικονομική υποστήριξη για αυτό. Επιπλέον, η πτήση γίνεται πιο ακριβή, ανάλογα με το πάρτι.
Όχι πάντα σοφό
Είναι σοφό να λάβουμε υπόψη το κάλεσμα του Timmermans να ψηφίσουμε στρατηγικά; «Δεν υπάρχει τίποτα κακό με τη στρατηγική ψηφοφορία, αλλά σε μια χώρα όπως η Ολλανδία η στρατηγική ψηφοφορία δεν είναι πάντα αποτελεσματική», λέει ο Van der Meer. Στην Ολλανδία, η ψηφοφορία είναι στρατηγική πάνω από όλα για να επηρεάσει τον συνασπισμό, εξηγεί ο καθηγητής. «Αλλά για αυτό χρειάζονται πολλές πληροφορίες και γνώσεις, οι οποίες δεν είναι ακόμη διαθέσιμες».
Ως εκ τούτου, οι ψηφοφόροι που ψηφίζουν στρατηγικά για το καλό του συνασπισμού κινδυνεύουν. «Δεν ξέρεις εκ των προτέρων αν είναι χρήσιμο, οπότε μπορεί να καταλήξεις με άδεια χέρια».
Το πλεονέκτημα είναι ότι οι στρατηγικοί ψηφοφόροι δεν απομακρύνονται πολύ από τα δικά τους πρότυπα και αξίες. «Αν είστε στα αριστερά και θέλετε να ψηφίσετε στρατηγικά, δεν πρόκειται να ψηφίσετε ξαφνικά ριζικά δεξιά», λέει ο Van der Meer. Το κόμμα που ψηφίζεται στρατηγικά θα έχει λοιπόν σε κάθε περίπτωση θέσεις που υποστηρίζονται από τον ψηφοφόρο.
Ο μεγαλύτερος δεν δίνει καμία εγγύηση
Δεν είναι ακόμη βέβαιο εάν και ποιες επιπτώσεις θα έχουν τελικά οι στρατηγικοί ψηφοφόροι. «Μέχρι στιγμής ο συνδυασμός GroenLinks-PvdA έχει σημειώσει ελαφρά κέρδη, αλλά ο Timmermans δεν είναι ο μεγαλύτερος σε καμία δημοσκόπηση», λέει ο πολιτικός δημοσιογράφος Fons Lambie. «Αλλά τώρα τέσσερα κόμματα είναι τόσο κοντά το ένα στο άλλο στις δημοσκοπήσεις: είναι πολύ ενδιαφέρον ποιο θα είναι το μεγαλύτερο, οπότε την Τετάρτη θα μάθουμε αν η στρατηγική GroenLinks-PvdA ήταν επιτυχής ή όχι».
Ακόμα κι αν ο Τίμερμανς γίνει ο μεγαλύτερος, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι το κόμμα του θα εισέλθει στην κυβέρνηση, λέει ο Λάμπι. «Το 1977 το μέλος του PvdA Joop den Uyl κέρδισε, αλλά ο Dries van Agt έγινε τελικά πρωθυπουργός επειδή κατέληξε σε συμφωνία με το VVD, χωρίς το PvdA».
Ακόμη και αν ο Τίμερμανς βρισκόταν στην κορυφή του σχηματισμού, μια κυβέρνηση που θα αποτελείται μόνο από αριστερά κόμματα δεν θα ήταν δυνατή, σύμφωνα με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις. “Οι Timmermans θα πρέπει επομένως να βασιστούν στην υποστήριξη, για παράδειγμα, του NSC και του VVD. Θα είναι ένα περίπλοκο ζήτημα μεταξύ αριστεράς και δεξιάς σε θέματα όπως το κλίμα, η μετανάστευση και η οικονομία. Αλλά θα ξέρουμε μόνο πόσο δύσκολο θα είναι μετά τα εκλογικά αποτελέσματα».
