by Μετά την κρίση του κορωνοϊού υπήρχε πραγματικός φόβος για τρελούς ιούς. Σωστά. Σύμφωνα με νέα έρευνα, υπάρχουν τέσσερις τύποι ιών που γίνονται πιο επικίνδυνοι «με εκθετικό ρυθμό». Εάν τα πράγματα συνεχίσουν με αυτόν τον ρυθμό, μέχρι το 2050 αυτές οι ασθένειες θα σκοτώσουν συνολικά δώδεκα φορές περισσότερους ανθρώπους από ό,τι σήμερα.
Γενικά, οι επιδημίες λόγω ιών που προέρχονται από ζώα είναι πλέον πολύ πιο συχνές και σοβαρές από πριν. Οι ερευνητές παρατήρησαν μια ταχεία αύξηση σε τέσσερις τύπους λοιμώξεων που έχουν μεταπηδήσει από τα ζώα στους ανθρώπους: τους ιούς των ινών, όπως οι δυνητικά θανατηφόροι ιοί Έμπολα και Μάρμπουργκ, ο κορωνοϊός SARS 1, ο ιός Nipah και ο ιός Machupo. Συνολικά, έχει εμφανιστεί ένα μοτίβο μεγαλύτερων, συχνότερων επιδημιών, σύμφωνα με μια ανάλυση εξήντα ετών δεδομένων για ιογενείς επιδημίες. Και αυτές οι επιδημίες είναι επίσης πολύ πιο θανατηφόρες, προειδοποιούν οι επιστήμονες.
Διασπορά σε μεγαλύτερες αποστάσεις
Το πρόβλημα είναι ότι οι ιοί εξαπλώνονται πιο εύκολα σε μεγάλες αποστάσεις. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην κλιματική αλλαγή και στην αλλαγή της χρήσης γης, η οποία προέρχεται από την υψηλότερη πυκνότητα πληθυσμού και τη μεγαλύτερη κινητικότητα, εξηγούν οι ερευνητές. Μια επιδημία προκαλείται συνήθως από έναν ιό που έχει μεταπηδήσει από ένα ζώο σε έναν άνθρωπο, η λεγόμενη ζωονόσος.
Είναι σαφές ότι οι ζωονοσογόνες ασθένειες γίνονται πιο συχνές, αλλά είναι δύσκολο να εκτιμηθεί τι σημαίνει αυτό για το μέλλον της δημόσιας υγείας παγκοσμίως, καθώς υπάρχουν λίγα ιστορικά στοιχεία για την ετήσια συχνότητα και τη σοβαρότητα τέτοιων επιδημιών, ανέφεραν οι ερευνητές. Για να το αντιμετωπίσουν αυτό, εξέτασαν τη μεγάλη επιδημιολογική βάση δεδομένων τους, ελπίζοντας να αποκαλύψουν τάσεις στις επιδημίες ζωονοσογόνων ιών που θα μπορούσαν να αποκαλύψουν τι μπορούμε να περιμένουμε τις επόμενες δεκαετίες.
Σοβαρός κίνδυνος για την υγεία και την κοινωνία
Η βάση δεδομένων που χρησιμοποιήθηκε περιελάμβανε ένα ευρύ φάσμα επίσημων πηγών, συμπεριλαμβανομένων εκθέσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για ιούς, επιδημίες που προκλήθηκαν από έναν ιό που σκότωσε περισσότερους από 50 ανθρώπους και ιστορικά σημαντικές επιδημίες ιών, όπως οι πανδημίες γρίπης του 1918 και το 1957.
Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στους φιλοϊούς, τους κοροναϊούς, τον ιό Nipah και τον ιό Machupo που προκαλούν σοβαρό οξύ ιογενή αιμορραγικό πυρετό. Επέλεξαν αυτούς τους ιούς ακριβώς επειδή μπορούν να αποτελούν σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία, αλλά και για την οικονομική και πολιτική σταθερότητα. Συνολικά, εξέτασαν 3.150 κρούσματα ιών και επιδημίες μεταξύ 1963 και 2019. Με αυτόν τον τρόπο, ήλπιζαν να αποκαλύψουν τάσεις στον αριθμό των εστιών και των σχετικών θανάτων που προκαλούνται από αυτούς τους ιούς.
Όλο και περισσότεροι θάνατοι
Τελικά, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, βρήκαν 75 κρούσματα ιού που προέρχονται από ζώα σε 24 χώρες. Περισσότεροι από 17.230 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, εκ των οποίων περισσότεροι από 15.700 έχουν χάσει τη ζωή τους κατά τη διάρκεια 40 επιδημιών φιλοϊού, κυρίως στην Αφρική. Και το χειρότερο: Μεταξύ 1963 και 2019, ο αριθμός των ζωονόσων και ο αριθμός των θανάτων που προέρχονται από αυτές τις ασθένειες αυξήθηκαν ετησίως κατά 5 και 9 τοις εκατό, αντίστοιχα, χωρίς να υπολογίζεται η πανδημία του κορωνοϊού.
«Εάν αυτή η ετήσια αύξηση συνεχιστεί, προβλέπουμε ότι οι ιοί που αναλύθηκαν θα προκαλέσουν τέσσερις φορές περισσότερα κρούσματα και δώδεκα φορές περισσότερους θανάτους το 2050, σε σύγκριση με το 2020», εκτιμούν οι ερευνητές.
Η κορυφή του παγόβουνου
Και αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Εξάλλου, εξετάστηκαν μόνο τέσσερις τύποι ιών και χρησιμοποιήθηκαν εξαιρετικά αυστηρά κριτήρια για να καθοριστεί τι θεωρείται επιδημία. Επιπλέον, το χειρότερο από όλα, το Covid-19, δεν περιλαμβάνεται καν.
Ωστόσο, αυτό ήταν αρκετό για να αποδείξει ότι έχουμε πολλά να φοβηθούμε από αυτές τις ζωονόσους. «Η ανασκόπηση των ιστορικών στοιχείων δείχνει ότι η σειρά πρόσφατων επιδημιών που προκαλούνται από ζωονόσους δεν είναι μια ανωμαλία ή μια τυχαία συστάδα, αλλά μια τάση πολλών δεκαετιών στην οποία τέτοιες επιδημίες είναι όχι μόνο μεγαλύτερες αλλά και πιο συχνές», είπαν οι ερευνητές.
Απαιτείται ενέργεια
«Το τέλειο πακέτο μέτρων για να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι και πιο ανθεκτικοί στις παγκόσμιες επιδημίες δεν είναι ακόμη γνωστό. Ωστόσο, αυτό που είναι σαφές από τις ιστορικές τάσεις είναι ότι απαιτείται άμεση δράση για την αντιμετώπιση ενός μεγαλύτερου και αυξανόμενου κινδύνου για τη δημόσια υγεία», καταλήγει.
