Er is geen klassieke muziek die orkesten zo sentimenteel behandelt als Haydns Afscheidssymfonie. Aan het einde van het laatste deel verlaten de muzikanten één voor één het podium, zodat er slechts twee violisten overblijven om de noten van het laatste adagio te dragen. Bij de eerste uitvoering van het werk in Hongarije in 1772 pauzeerde elke speler aangrijpend om de kaars uit te doven die zijn aantekeningen aanstak.
Het oorspronkelijke doel van de componist was om te benadrukken dat zijn vermoeide musici dringend behoefte hadden aan rust na een lang seizoen in het paleis van prins Esterházy. Maar vandaag krijgt dit beroemde afscheidsritueel van orkestleden nieuwe kracht.
De controversiële bezuinigingen die afgelopen november en dit voorjaar zijn voorgesteld aan de English National Opera, de BBC Singers en BBC Orchestras en verschillende andere Britse operahuizen en podia, hebben geleid tot een reeks noodfakkels. Er zijn petities ondertekend en financiers en managers zijn ter verantwoording geroepen. Maar het plotselinge gevoel van onbehagen onder fans van klassieke muziek is gekomen nadat een pijnlijke daling van de financiering en het activiteitenniveau al duidelijk werd gevoeld door de professionals die concerten organiseren of spelen.
Nu heeft de grote violiste Nicola Benedetti haar krachtige stem toegevoegd ter verdediging van een bedreigd genre. “Er moet ruimte zijn om een centrale klassieke muziekomgeving te behouden, een ruimte voor Beethoven, voor muziek als deze, die nog steeds centraal moet staan in wat mensen spelen en luisteren”, zei ze dit weekend, een eerbetoon aan de start van “de echte strijd” om mensen ertoe te brengen de grotere uitdaging aan te gaan om naar complexere geluiden te luisteren.
Benedetti, geboren in West Kilbride, Ayrshire, dirigeerde vanaf zijn achtste het National Children’s Orchestra of Great Britain. Slechts acht jaar later won ze de BBC Young Musician of the Year-competitie. Ze is een elite, doorgewinterde kunstenaar en blijft geloven dat iedereen creatief kan zijn, maar dat hard werken de enige weg naar uitmuntendheid is.
Over dat gesproken waarnemer Na de aankondiging van het programma voor haar eerste internationale festival in Edinburgh als regisseur, zei de Schotse virtuoos dat ze een zorgvuldig compromis moest sluiten om klassieke muziek centraal te houden en tegelijkertijd diversiteit en toegankelijkheid te bieden.
De noodzaak om nieuwkomers aan te trekken moet worden afgewogen tegen een nieuwe, bredere dreiging voor het klassieke repertoire, betoogde ze: “Je moet maar naar het publiek kijken, de cijfers. jij gaat ten onder In het licht van de huidige economische druk betekent dit dat zonder subsidies en zonder hoge kijkcijfers de onvermijdelijke vraag is: hoe gaan we ons milieu beschermen als we mensen er niet van kunnen overtuigen dat muziek nog steeds iets is zonder een sterke backbeat? het horen waard? Dat het de tijd waard is?”
De dramatische toespraak van Sir Simon Rattle op St. George’s Day vanaf het podium van de dirigent in de Barbican had deze angsten al in de schijnwerpers gezet. Hij zag een financieringskloof naderen; een waaruit geen redding mogelijk was. Muzikanten doen hun best, zei hij, “maar de nabijheid van de afgrond betekent dat er geen manoeuvreerruimte is, aangezien de ondersteuning voortdurend wordt afgesneden en organisaties onvermijdelijk beginnen te mislukken. En aangezien andere beleidsbeslissingen van invloed zijn op muziek op scholen en vervolgens op conservatoria, zal de vitale organische pijplijn die onze muziek voedt, beginnen op te drogen.”
Rattle zal enkele van zijn laatste optredens maken als muziekdirecteur van het London Symphony Orchestra op het Benedetti Festival, en de week ervoor zullen de jonge musici van het baanbrekende Simón Bolívar Symphony Orchestra van Venezuela worden gedirigeerd door de gevierde dirigent Gustavo Dudamel.
Andere hoogtepunten zijn een productie van de Stravinsky-versie door choreografe Pina Bausch Het lenteritueelgedanst door een cast uit 14 Afrikaanse landen.
Kaarten voor het hele internationale festival, dat samen met het bijbehorende randfestival wordt beschouwd als ‘s werelds grootste kunstfestival, gingen afgelopen woensdag in de algemene verkoop op www.eif.co.uk.
Op 35-jarige leeftijd is Benedetti niet alleen de eerste vrouw, maar ook de eerste Schot in 76 jaar die het festival programmeert, en ze komt met een typisch provocerende vraag over het onderwerp. Ontleend aan de titel van een boek van Martin Luther King Jr., stelt ze de vraag: “Waar gaan we heen vanaf hier: chaos of gemeenschap?” in haar keuze uit bijna 300 evenementen die in augustus in Edinburgh worden gehouden.
Voor zowel Rattle als Benedetti is één groot jaarlijks muziekfestival echter niet genoeg. Klassieke muziek moet verweven zijn met het onderwijs en de nationale kalender om een rol te spelen in het culturele leven. Vorige maand waarschuwde de dirigent tijdens een tournee door Australië voor “echt geweld tegen de Britse muziekscene” en beschreef hij de bezuinigingen van de Arts Council England (ACE) als “een daad van cultureel vandalisme”.
Benedetti, die over drie maanden optreedt bij het openingsconcert van haar festival, runt ook haar eigen stichting die muziekdocenten en jonge musici ondersteunt en muziek in het onderwijs promoot. Ze beschouwt het als “een goed gevecht” dat “vernieuwd moet worden gehouden”, aangezien bezuinigingen de belangrijkste instellingen van de klassieke muziek schade toebrengen.
Benedetti en Rattle zijn er duidelijk van overtuigd dat er een eindspel aan de gang is. Maar is er echt een geschil, of staat stervende muziek gewoon haar lot tegemoet? De hartstochtelijke reactie van het publiek op de door ACE en de BBC aangekondigde bezuinigingen suggereert zeker dat klassieke muziek niet als zo’n gemakkelijk doelwit moet worden gezien.
Koorcomponist Bob Chilcott gelooft dat er een cruciale strijd aan de gang is voor de toekomst van de gesubsidieerde muziek. “Het probleem bestaat uit twee hoofdonderdelen”, zei hij dit weekend. “Natuurlijk is er meer muziekonderwijs nodig om meer mensen in staat te stellen instrumenten en muziek te leren en te begrijpen, en ten tweede moet onze infrastructuur voor klassieke muziek worden opgebouwd. Er is het schadelijke idee dat mensen niet naar iets te moeilijks moeten streven. Er is zo’n nonchalance in dit land, ook al weten we dat je hard moet werken om zowel in de muziek als in de sport succesvol te zijn.”
Chilcott, een voormalig tenor bij de King’s Singers, was gesterkt door de “fantastische, onverwachte reactie” op de opnames van de BBC Singers, maar merkte een daling op van het aantal werken op ware grootte dat buiten Londen werd uitgevoerd en geen deel uitmaakte van één korte film. festival programma.
“Er was een tijd dat ik als student ergens in de Cotswolds naartoe werd gestuurd om solo met koor een stuk van Dvorak of Mendelssohn met orkest uit te voeren, maar die stukken worden niet zo vaak meer aangepakt.”
Eind maart juichten fans van klassieke muziek het besluit van de BBC toe om opnieuw manieren te zoeken om de BBC Singers te financieren en ze hebben verschillende optredens op de komende BBC Proms. Een verklaring van George Chambers, het hoofd klassieke muziekcommunicatie van de BBC, zei dat ze “aanvragen hadden ontvangen van een aantal organisaties die alternatieve financieringsmodellen aanbieden”. En op dezelfde manier lijken de onderhandelingen van Arts Council England met ENO nieuwe speelruimte te hebben gecreëerd te midden van een protest over plannen om het uit zijn huis in Londen te verhuizen. Een mogelijk bedrag van maximaal £ 24 miljoen ligt op tafel terwijl het operagezelschap een nieuw bedrijfsmodel in kaart brengt.
Maar de scepsis blijft. Velen vermoeden dat de BBC alleen maar pauzeert terwijl ze nadenkt over hoe ze het inhuren van klassieke musici kan afbouwen, terwijl de Arts Council gewoon bereid is meer overheidsgeld uit te geven om een onwerkbare, schadelijke fout te verdoezelen die is gemaakt met het oorspronkelijke besluit over ENO. .
Geen enkel artikel mag voorbijgaan aan alle klassieke muziek die deze zomer ten gehore wordt gebracht. Kleine festivals in veel steden, waaronder Leamington, Bampton en Farnham, zijn verantwoordelijk voor honderden concerten die fans zeker zullen bekoren. En het is waar dat de berichtgeving meer gericht is op crises dan op vieringen.
Maar feit blijft dat minder collegegeld en minder overheidssubsidies zullen resulteren in een minder geletterde, minder zelfverzekerde muziekcultuur in Groot-Brittannië. En klassieke muziek zal het grootste slachtoffer zijn.