Door de klimaatverandering komen extreme weersomstandigheden op veel plaatsen vaker en intenser voor.
Wetenschappers zeggen dat dit zal doorgaan naarmate mensen broeikasgassen blijven uitstoten die de planeet opwarmen.
Hier zijn vier manieren waarop klimaatverandering verband houdt met extreem weer.
1. Hetere, langere hittegolven
Zelfs een kleine stijging van de gemiddelde temperatuur maakt een groot verschil.
Dit komt omdat de algehele verdeling van de dagelijkse temperaturen verschuift naar warmere waarden, waardoor warmere dagen waarschijnlijker en extremer worden.
Met behulp van computersimulaties beoordelen wetenschappers of door de mens veroorzaakte opwarming extreme weersomstandigheden waarschijnlijker heeft gemaakt.
Volgens het World Weather Attribution Network (WWA) heeft de klimaatverandering in april bijvoorbeeld een recordbrekende hittegolf in Spanje, Portugal en Noordwest-Afrika in april minstens 100 keer waarschijnlijker gemaakt.
Temperaturen die in juli 2022 in het Verenigd Koninkrijk voor het eerst ooit boven de 40 °C uitkwamen, zouden “uiterst onwaarschijnlijk” zijn geweest als de klimaatverandering er niet was geweest, zegt WWA.
Hittegolven worden ook steeds langer en intenser – ook in Groot-Brittannië.
Dit kan worden gedaan door middel van “warmtekoepels” – een gebied met hoge druk waar hete lucht naar beneden wordt geduwd en op zijn plaats wordt gehouden, waardoor de temperaturen in grote gebieden omhoogschieten.
Eén theorie suggereert dat hogere temperaturen in het Noordpoolgebied – dat meer dan vier keer sneller opwarmt dan het wereldwijde gemiddelde – ervoor zorgen dat sterke winden, bekend als de straalstroom, vertragen en de kans op warmtekoepels vergroten.
2. Langdurige droogtes
Het kan moeilijk zijn om klimaatverandering en individuele droogtes met elkaar te verbinden. De beschikbaarheid van water is niet alleen afhankelijk van temperatuur en neerslag.
Maar langere en intensere hittegolven kunnen droogtes verergeren door de bodem uit te drogen. De lucht erboven warmt dan sneller op, wat resulteert in een intensere hitte.
De vraag naar water van mens en landbouw bij warm weer zet de watervoorziening nog meer onder druk.
In delen van Oost-Afrika lopen meer dan 20 miljoen mensen het risico op gevaarlijke voedseltekorten als gevolg van langdurige droogte. Volgens de WWA heeft klimaatverandering de kans op deze droogte meer dan 100 keer vergroot.
3. Meer brandstof voor bosbranden
Bosbranden komen van nature voor in veel delen van de wereld. Het is moeilijk om te weten of klimaatverandering een natuurbrand heeft veroorzaakt, aangezien andere factoren, zoals veranderingen in landgebruik, ook een rol kunnen spelen.
In sommige regio’s, zoals het westen van de Verenigde Staten, is het door bosbranden verbrande gebied toegenomen, maar de wereldwijde trends in bosbranden zijn complex.
Wetenschappers zeggen echter dat klimaatverandering de weersomstandigheden die nodig zijn voor bosbranden waarschijnlijker maakt.
Extreme en langdurige hitte trekt steeds meer vocht uit de bodem en vegetatie.
Deze kurkdroge omstandigheden voeden branden die zich met ongelooflijke snelheden kunnen verspreiden, vooral bij harde wind.
“Ongekende” bosbranden braken uit in Alberta, Canada, waardoor bijna 30.000 mensen gedwongen werden hun huizen te ontvluchten. Dit volgt op ernstige bosbranden in Chili en Australië begin 2023.
Wetenschappers voorspellen dat bosbranden in de toekomst frequenter en heviger zullen worden door de gecombineerde effecten van landgebruik en klimaatverandering.
4. Meer extreme regen
Hoe warmer het wordt, hoe meer vocht de atmosfeer kan vasthouden.
Dit resulteert in meer druppels en zwaardere neerslag, soms in minder tijd en op een kleiner gebied.
In 2022 beleefde Pakistan de natste juli en augustus ooit gemeten, wat leidde tot verwoestende overstromingen die meer dan 33 miljoen mensen troffen. Volgens de WWA is het “waarschijnlijk” dat klimaatverandering een rol heeft gespeeld, maar ook natuurlijke weerpatronen zoals de moesson kunnen een rol hebben gespeeld.
Extreme regenval en overstromingen hebben ook andere regio’s getroffen, waaronder West-Afrika tussen mei en oktober 2022 en Nieuw-Zeeland in februari 2023.
Wetenschappers kunnen niet met zekerheid zeggen dat ze zijn veroorzaakt door klimaatverandering, maar de overstromingen komen overeen met de veranderingen die ze verwachten in een opwarmende wereld.